Burn out

Wat was er in vredesnaam met me aan de hand?

Ik weet nog goed hoe het was toen ik zelf een burn out kreeg. Ik had net een hele ingrijpende gebeurtenis meegemaakt in mijn leven. Vlak daarna voelde ik me ineens tot weinig in staat. Ik voelde me heel moe, maar kon ‘s nachts niet goed slapen en ook overdag was mijn lichaam onrustig. Mijn spieren waren erg verkrampt en pijnlijk. Ook voelde ik me raar. Alsof ik wat van de wereld was, apathisch. Soms werd ik zonder dat ik snapte waarom ineens emotioneel. Simpele dingen kon ik niet overzien en van alles raakte ik in de stress. Ik kon ineens nauwelijks prikkels meer aan, iets wat ik totaal niet kende. Noodgedwongen meldde ik mij, tegen al mijn principes in, toch maar ziek. De bedrijfsarts vertelde me dat ik misschien een beetje overspannen was. Er volgde een periode met gedeeltelijk rust, maar ook met veel druk vanuit werkgevers en Arbo-diensten. De wet Poortwachter schreef immers voor dat iemand zo snel mogelijk weer naar het werk moet worden begeleid, zo niet gepushed. Dit veroorzaakte bij mij veel extra stress en vertraagde mijn herstel. Meerdere reïntegratiepogingen strandden. Niet alleen was ik onvoldoende hersteld, ook was de manier waarop ik mijn werk tot dan toe had gedaan ‘stuk’ en ik had nog geen nieuwe.

Burn out, wat is het?

Steeds meer mensen krijgen ergens in hun leven te maken met een vorm van burn out of overspannenheid. Maar wat is een burn out nu eigenlijk?
Letterlijk vertaald betekent een burn out opgebrand zijn. Je lichaam en geest zijn uitgeput door langdurige mentale, fysieke en/of emotionele overbelasting. Het lichaam kan best een tijd functioneren op een te hoge versnelling of een te hoog stresslevel en we kunnen ook best een tijdje een ‘voller bord’ verstouwen dan prettig is, maar dit moet niet te lang duren. Duurt dit wel langer dan je aankunt, is er de kans dat je lichaam stop zegt en je een burn out krijgt. Er is dan een tijd rust en goede begeleiding nodig.

De technische verklaring van burn out

Je zou kunnen zeggen dat ons lichaam over een gaspedaal en een rem beschikt. Het gaspedaal noemen we ook wel ons sympathische zenuwstelsel en de rem is het parasympathische zenuwstelsel. Het gaspedaal stelt ons in staat over te gaan tot actie door onze hartslag te verhogen, de ademhaling te versnellen en bloed naar de spieren te sturen. Het brengt ons in een actieve en alerte staat om te kunnen werken, nadenken, focussen, sporten, etc.
Als de klus die geklaard moest worden afgerond is, brengt de rem van ons lichaam ons weer in een rusttoestand. In die rusttoestand kan het lichaam uitrusten, kan de spijsvertering goed werken en kunnen andere herstel- en opbouwfuncties plaatsvinden. In de ideale situatie werken deze beide systemen goed samen en volgen ze elkaar automatisch en op een natuurlijke wijze op. Zo kunnen we werken, sporten, actief zijn en vervolgens uitrusten en opladen om daarna weer over te kunnen gaan tot een volgende actie. Wanneer we onszelf langdurig overbelasten, we te lang overvraagd worden in werk en/of privésituaties of wanneer er een langere periode teveel stress is, raken de beide systemen uit balans en werken niet meer goed samen. De rem kan niet meer tegen al dat gas op, waardoor het lichaam in een parate stand blijft staan en niet meer tot rust komt. Als deze situatie te lang duurt, kan het lichaam dit niet meer bolwerken. Dit kan resulteren in een burn out. Het systeem trekt als het ware aan de noodrem. En ineens kan je weinig meer.

Klachten bij een burn out

Een burn out kan diverse klachten geven. Je kunt denken aan mentale, emotionele en lichamelijke klachten. Vrijwel alle mensen voelen zich extreem vermoeid. Sommige mensen slapen erg veel, maar je kunt ook juist moeite krijgen met slapen. Je kunt je soms minder goed concentreren of focussen en taken waar je normaal je hand niet voor omdraaide, kunnen ineens vrijwel onmogelijk of erg groot lijken. Het kan moeilijk zijn je tot dingen te zetten of je kunt dingen niet goed overzien. Soms kan je je gedachten moeilijk sturen of ordenen, ervaar je een ‘leeg’ hoofd of pieker je juist veel. Veel mensen kunnen tijdelijk minder prikkels aan. Ook emotionele klachten komen veel voor bij burn out. Zo kan je je je somber of verdrietig voelen en sneller in tranen uitbarsten. Maar ook angst- en paniekgevoelens kunnen je parten spelen. Of je voelt je boos, prikkelbaar of gefrustreerd. Maar misschien herken jij je meer in je juist verdoofd voelen, verlamd, apathisch. Ook dat komt veel voor bij burn out. Soms komen gebeurtenissen of ervaringen die zich eerder in je leven hebben voorgedaan omhoog. Daarnaast kun je last krijgen van allerlei lichamelijke klachten, zoals bijvoorbeeld hoofdpijn, pijnlijke of verkrampte spieren, maag-/darmklachten, verminderde eetlust, wazig zien en duizeligheid.

Waardoor ontstaat een burn out?

Veel mensen krijgen een burn out na een periode van te hard werken of teveel stress op het werk. Burn out wordt dan ook vaak gezien als werkgerelateerd. Het is zeker mogelijk dat een langere periode van een te hoge werkdruk, stress of conflicten op het werk leiden tot een burn out. Vaak worden er dan ook terecht bedrijfsartsen en reïntegratiebureaus ingeschakeld om iemand weer te helpen op een gezonde manier terug te keren naar het werk. Dit kan zeker helpen.
Vaak echter heeft een burn out een langere geschiedenis en liggen er meer factoren aan ten grondslag. Dan is de belastende situatie op het werk meer de druppel die de emmer doet overlopen.
Want als iemand de neiging heeft structureel teveel of te hard te werken, teveel hooi op zijn vork te nemen of teveel verantwoordelijkheid op zijn schouders te laden, spelen er regelmatig diepgewortelde en vaak onbewuste patronen een rol. Soms stammen deze patronen al uit de kindertijd. Als dit het geval is, is het voor een duurzaam herstel van essentieel belang dat ook deze patronen worden aangepakt.

Burn out en oude patronen

Terugkijkend naar mijn eigen situatie was er al heel lang sprake van een patroon van teveel hooi op mijn vork nemen en mezelf overvragen. Ik voelde mijn grenzen niet, laat staan dat ik ze kon aangeven. Achter deze patronen zaten sterke oude overtuigingen, zoals:  ‘als je maar hard genoeg je best doet, word je gezien en gewaardeerd’. Dat was de waarheid die ik me als kind had eigengemaakt. Misschien herken jij bij jezelf ook een dergelijk patroon. Er zijn namelijk ontzettend veel patronen die de kans op burn out vergroten. Als je, net als ik, vroeger in het gezin vooral aandacht kreeg of gezien werd door doen/presteren, zul je in je latere leven de neiging hebben nog steeds erg je best te doen en hard te werken. Als hard werken of status in jouw gezin hoog in het vaandel stonden, zal je ook geneigd zijn in je werk een stap harder te zetten dan iemand anders. Sommige mensen hebben al jong veel verantwoordelijkheid moeten dragen en zullen in hun werk ook snel verantwoordelijkheid op hun schouders nemen en daardoor sneller overbelast raken. Wanneer je het vroeger erg goed moest doen of je snel kritiek kreeg, zul je daarnaast de lat later mogelijk erg hoog leggen voor jezelf en daardoor jezelf overvragen. Het kan ook zijn dat je vroeger een veilige en steunende bedding hebt gemist waarin je een gezond zelfvertrouwen kon ontwikkelen. Dit kan je later kwetsbaarder maken in je werk en het omgaan met stresssituaties. Je kunt je dingen die gebeuren dan bijvoorbeeld meer aantrekken en deze moeilijker loslaten. Heb je als kind niet geleerd grenzen te stellen, is het lastig om als volwassene wel grenzen te voelen en deze te bewaken. Allemaal factoren die je kwetsbaarder maken voor stress en het ontwikkelen van een burn out. Hierbij komt dat wanneer je als kind opgroeit in een stressvolle of onveilige omgeving, de systemen van gaspedaal en rem in de basis minder goed zijn ontwikkeld of minder goed samenwerken. In dat geval ben je sowieso gevoeliger voor stress en loop je een grotere kans om later in je leven burn out te raken.

Lichaamsgerichte therapie bij burn out

Bij een burn out is het belangrijk dat er ruimte en tijd is om te herstellen en tot rust te komen. Er is aandacht nodig voor de situatie waar je in terecht bent gekomen en de emoties die deze mogelijk veroorzaakt heeft. Voor een duurzaam herstel is het daarnaast van cruciaal belang om te onderzoeken wat bij jou de burn out heeft veroorzaakt. Welke situaties waren teveel of te belastend voor je? Welke patronen of oude overtuigingen hebben mogelijk een rol gespeeld? Deze hebben aandacht nodig, zodat je je nieuwe en gezondere patronen eigen kunt maken. Ook is het belangrijk te onderzoeken wat jouw draagkracht is en welke signalen jouw lichaam je geeft als je deze draagkracht overschrijdt. En te ontdekken wat jou weer helpt herstellen, ontladen en opladen. Wat zijn jouw hulpbronnen? Wat helpt jou bij stress? Zo leer je vaardigheden om op een andere manier met stress, jezelf en je lichaam om te gaan. Wanneer er tijdens een burn out emoties bovenkomen of ervaringen die je eerder in je leven hebt meegemaakt, moet er in de therapie tevens ruimte zijn om deze te verwerken. Het goede nieuws is dat je met een goede en passende therapie echt blijvend en totaal van je burn out kunt herstellen! Lichaamsgerichte therapie biedt een totale en effectieve behandeling bij burn out door al de bovengenoemde aspecten aan te pakken. Er wordt bij lichaamsgerichte therapie namelijk niet alleen gepraat, maar ook gewerkt met jouw lichaam en de daarin opgeslagen emoties en signalen.

Zoek jij hulp bij je burn out of wil juist een burn out voorkomen? Of wil je meer weten?

Herken jij je in bovenstaande beschrijving van een burn out en zou je begeleiding willen om jouw klachten aan te pakken en weer in balans te komen? Twijfel je of je een burn out hebt of ben je juist bang om burn out te raken en wil je dit voorkomen? Wacht dan niet met het zoeken van hulp. Hoe eerder je jouw klachten aanpakt, hoe sneller het herstel zal gaan of hoe groter de kans is dat je een burn out voorkomt. Wil je meer weten over wat lichaamsgerichte therapie voor jou en jouw klachten kan doen? Neem dan gerust vrijblijvend contact met me op door het contactformulier in te vullen, te mailen of te bellen. Je bent van harte welkom!